Ailədə Boşanmalar və onların səbəbləri

Maddi-məişət problemləri ailənin yaşayış tərzi ilə bağlı meydana çıxan müxtəlif çətinlikləri özündə əks etdirir. Yaşayış şəraitinin ağırlığı, tərəf müqabillərindən birinin ailə təsərrüfatını idarə etmək istəməməsi və ya bunu bacarmaması , maddi təminatın olmaması və digər müvafiq problemlər ailələrin dağılmasına səbəb olan mənfi amillərdən sayılır. Belə problemlərin davamlı xarakter alması ağır maddi-mənəvi sıxıntılar doğurur. Bu vəziyyət son nəticədə ailədə ciddi fikir ayrılığının və kəskin münaqişələrin yaranmasına , ailənin ciddi böhran yaşamasına səbəb olur. Bəziləri bu böhrandan çıxış yolu taparaq ailə həyatını məcrasına qaytarmağa nail olsalarda, digərləri- öz həyat yoldaşından ayrılmağı üstün tuturlar.
Bir çox hallarda şəxsi münaqişələr də ailələrin dağılmasında həlledici təsirə malik olur. Öncə qeyd edildiyi kimi, ilkin sevgi hissinin itirilməsi, həyata fərqli baxışlar , kobudluq, qısqanclıq, şübhələr, inamsızlıq zəminində yaranan şəxsi ziddiyyətlər ailə həyatına olduqca mənfi təsir göstərir. Kobudluq, saymamazlıq və hörmətsizlik sadalanan amillər sırasında aparıcı yer tutur. Və bu amillər də nəticədə ailədə qarşılıqlı laqeydliyə, yadlaşmaya gətirib çıxarır.
Qadınlar, adətən, həyat yoldaşları ailəyə soyuq yanaşdıqda, içkiyə qurşandıqda . narkotik vasitələrə aludə olduqda , bu və ya digər səbəblərdən ailə məsuliyyətini daşımaq iqtidarında olmadıqda boşanmaya əl atırlar. Belə hallarda qadının ailədə zorakılığa məruz qalması, şəxsi ləyaqət hissinin tərəf müqabili tərəfindən alçaldılması onu bu addımı atmağa vadar edir.
Kişilərin qadınların kobud və məsuliyyətsiz davranışına münasibəti isə tamam fərqli məzmuna malikdir. Hər bir kişi bunu özünə qarşı olan hörmətsizlik , inamsızlıq, saymazlıq kimi dəyərləndirir. Burada xarakterlərin toqquşması amili də özünəməxsus rol oynayır. Bu amil kişilər üçün daha böyük əhəmiyyət kəsb edir.. Çünki, xarakterlərindən asıllı olmayaraq, ailədə tərəf müqabilinin onunla hesablaşması hər bir kişi üçün başlıca şərtdir.
Ailənin dağılmasına təsir edən xarici amillərə gəldikdə , burada xəyanət, tərəf müqabillərindən birinin həyat yoldaşına emosional-hissi münasibətinin dəyişməsi və ya yeni ailə qurmaq təşəbbüsü, valideynlərin , bir sıra kənar şəxslərin ailə həyatına müdaxilə etməsi xüsusi yer tutur.
Bir qayda olaraq, tərəf müqabillərindən birinin öz həyat yoldaşına xəyanət etməsi onların münasibətlərində olan natamamlığı, gizli yadlaşma meylini aşkara çıxarır. Psixoloqlar xəyanətin laqeydlik, inciklik və peşmançılıq hissini qüvvətləndirdiyini xüsusi vurğulayırlar. Ailədə xəyanətə uğrayanlar gec-tez bundan xəbər tuturlar və bu zaman dərin emosional-psixoloji sarsıntı keçirirlər. Istər qadının, istərsə də kişinin xəyanəti ailədə dərin böhrana, qarşılıqlı inam hissinin itməsinə, ailənin dağılmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalmasına səbəb olur.
Bütövlükdə valideynlərin gənclərin ailə həyatına bəzən kobud müdaxiləsi çox zaman mənfi fəsadlarla müşayiət olunur. Bu müdaxilə mənfi kənar təsirlə tamamlandıqda ailələrin mövcudluğu təhlükə qarşısında qalır. Bəzən gənc ailələrinayaq tutub yeriyə bilməməsinin , başqa sözlə , həyatın ilkin sınaqlarından çıxmamasının günahkarı məhz valideynlər olur.
Şəxsi ailə həyatının pozulmasına ayrı-ayrı insanların münasibəti fərqli olur. Hər kəs bu böhranı özünəməxsus şəkildə yaşayır. Ailə həyatl ilə bağlı ümidlərin puç olması, həyat yoldaşında onun arzulamadığı , dözülməz hesab etdiyi bir çox keyfiyyətlərin ortaya çixması hər kəs üçün ağırdır. Bu zaman insanın üzləşdiyi ruhi-mənəvi böhran , sanki onun həyatını dondurur. Ailədə yaranan böhran nəticəsində özünü yalqız və kimsəsiz hiss edən insan böyük ümidsizliyə qapılır, gərginlik , yorğunluq, özünə , yaxın ətrafa, əməyə qarşı biganəlik bir müddət onun həyat tərzinə çevrilir. Bu zaman dağılan ailələrdə uşaqların üzləşdiyi çətinlikləri və problemləri də yaddan çıxarmaq lazım deyil. Belə ki, ayrıldıqdan sonra keçmiş tərəf müqabilləri arasında uzun müddət davam edən açıq və gizli münaqişə vəziyyəti yaranır. Bu , bir tərəfdən uşaqlara diqqəti və qayğını həddən artıq zəiflədir, digər tərəfdən isə onların normal inkişafına səbəb olur.

Maraqlıdır artmaqda olan boşanmalar nə ilə əlaqədardır? Bunun bir neçə səbəbləri vardır. Bəzən çox təəssüf  ki, ən kiçik səbəblər belə ailələrin dağılmasına səbəb olur.Burda bir neçə amil saya bilərik. Məsələn malliyyə çətinliyi, mənzil problemi, cütlüklər arasında yaranan ünsiyyət problemi, bir-birini anlamamaq, fiziki zorakılıq, daimi baş verən mübahisələr, gəlin-qaynana və ya gəlin-baldız münasibətləri, övladın olmaması, yersiz qısqanclıqlar, xəyanət,sərxoşluq və.s digər amillər səbəb ola bilər.Təbii ki, bu halların bəziləri dolayı yollarla ailəni boşanmaya gətirib çıxarır. Lakin bəzi mövzular həqiqətəndə ciddidir və məncə onların qarşısını elə əvvəlcədəndə almaq olar. Məsələn götürək maliyyə problemlərini, mənzil, işsizlik problemlərini bunları ki, ailə qurmamışdan əvvəl qaydasına salmaq olar.

         Psixoloqlar hesab edir ki, ailə quran zaman yanınızda olan insanın şəxsiyyət keyfiyyətlərinə və xarakterinə bələd olmalısınız. Şəxsiyyəti formalaşmayan biri ilə qurulan ailələrin sonu boşanma ilə nəticələnir. Digər bir üzücü mənzərə isə milli xüsusiyyətlərimiz və mentalitetimiz ilə bağlıdır. Region və bəzi şəhər yerlərində ailə valideynlərin seçdiyi şəxslə qurulur və əksər hallarda yaranan ciddi uyğunsuzluq tezliklə ailənin dağılmasına səbə olur.

         Ən pisi də odur ki, dağılan ailələrdə ən çox əziyyət çəkənlər uşaqlardır. Uşaq burda günahsızdır və ən ağır cəzanı o çəkir. Uşaq hər iki valideynin sevgisi və qayğısı ilə böyüməlidir, çox təəssüf ki, boşanma hallarında uşaq ana ilə qalırsa, ata sevgisindən və qayğısından məhrum olur və ya əksinə də ola bilər. Müəyyən edilmişdir ki, boşanan ailələrdə 10% hallarda hər iki valideyn uşağın tərbiyəsi ilə məşğul olmağa davam edir.

         Burdan başqa bir sual ortaya çıxır, bəs görəsən uşağın həyatı məhv olmasın deyə boşanmayan ailələrdə vəziyyət necə olur? Fikrimcə bu daha betər olur. Bu həm uşağın ailə ilə bağlı fikirlərinə mənfi təsir edir, həm də baş verən mübahisələrdən hər gün daha da pis sarsılır. Belə olan halda uşaq hər iki valideyn sevgisindən məhrum və aqressiv ola bilər. Mən boşanmadan yana deyiləm sadəcə bəzi ailələr var ki, ailə rolunu oynamaqdansa boşansalar heç də pis olmaz. Demirəm hər kiçik səbəbdən və ya anlaşılmazlıqdan dolayı gedib məhkəmə qapılarına yapışmaq normal və düzgün bir haldır. Amma əksər hallarda cütlüklər cəmiyyətin tənqidi fikirlərindən qorxaraq, ya da övladlarına xatir boşanmayıb it-pişik kimi yaşamağı üstün tuturlar. Nəticədə isə təkcə öz həyatlarını deyil,həmdə uşaqların həyatını cəhənnəmə çevirirlər. Özünüz düşünün hər gün mübahisə, hər gün dava, sizcə belə ailələrin cəmiyyətə nə xeyri var? Axı ailə özü cəmiyyətin təməlidir.

         Boşanmalar zamanı digər bir qurban isə qadındır. Qadın cəmiyyət tərəfindən elə bir təzyiqə uğrayır ki, bu gün qadınlar ailədə nə baş versədə sırf bu təzyiqlərlə, tənqidlərlə üzləşməmək üçün boşanmırlar. Cəmiyyətin “boşanmış qadın”  damğası vurduğu insanın öz həyatına davam etməyə haqqı yoxdur. Ər gedib öz istədiyini edir artıq onun üçün evlilik bitmiş kimi bir şeydir, lakin qadın evində oturub uşaqlarına baxır, yeməyini bişirir. Axı o namuslu qadındır, əgər boşanmaq istəsə “camahat” ona nə deyər ? Daha sonra ər evə içkili gələr, arvadını döyər, uşaqları yatmağa göndərər,  özü də oturar televizorun qabağında. Hər kəs də deyər nə gözəl mehriban ailərdir. Sizcə bu ailədir? Təbii ki, hər boşamalara kişini günahkar çıxara bilmərik. Bu sadəcə daha çox rast gəlinən nümunə idi.